NEWSLETTER
Nr 5, kwiecień 2021 roku
Malinowscy i Wspólnicy. Radcowie Prawni. Spółka partnerska
Spis treści
Projekt ustawy o obywatelskich sędziach handlowych.
Obywatelscy sędziowie handlowi.
Wymagania i wyłączenia w stosunku do osób pełniących funkcję obywatelskiego sędziego handlowego.
Wybór obywatelskich sędziów handlowych.
Kadencja i mandat obywatelskiego sędziego handlowego.
Diety obywatelskich sędziów handlowych.
Zmiany w kodeksie postępowania cywilnego.
Przedłużenie terminu do złożenia zeznania o wysokości podatku CIT.
Projekt zmiany kodeksu pracy – urlop wypoczynkowy dla przedsiębiorców.
Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – prawo przedsiębiorców.
19 marca 2021 roku do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o obywatelskich sędziach handlowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (dalej jako: projekt ustawy o OSH). Według stanu na 12 kwietnia 2021 roku projekt nie otrzymał jeszcze numeru druku.
Zgodnie z Preambułą projektu, ustawa ma na celu poszerzenie prawa społeczeństwa obywatelskiego od uczestniczenia w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz zwiększenie wpływu obywateli na wymiar sprawiedliwości oraz usprawnienie rozpoznawania spraw gospodarczych przez sądy.
Obywatelscy sędziowie handlowi powoływaniu są w sądach okręgowych, w których utworzono wydziały gospodarcze. W zakresie orzekania obywatelscy sędziowie handlowi są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom, zaś przy rozstrzyganiu spraw mają równe prawa z sędziami, przy czym obywatelski sędzia handlowy nie może przewodniczyć na rozprawie i naradzie ani wykonywać czynności sędziego poza rozprawą (art. 2 projektu ustawy o OSH).
Obywatelscy sędziowie handlowi mają obowiązek sprawowania funkcji z zachowaniem niezależności, bezstronności, godności i uczciwości oraz unikać zachowania, które mogłoby wywoływać co do tego uzasadnione wątpliwości. Obywatelski sędzia handlowy jest także obowiązany zachować w tajemnicy wszelkie okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na swoją funkcję poza rozprawą jawną. Strojem urzędowym obywatelskiego sędziego handlowego jest strój urzędowy sędziego.
Obywatelskim sędzią handlowym może być ten, kto:
Obywatelskim sędzią handlowym nie może być:
Obywatelskich sędziów handlowych do sądów okręgowych wybierają w głosowaniu tajnym sejmiki województw, których obszar jest objęty właściwością tych sądów.
Liczbę obywatelskich sędziów handlowych wybieranych przez poszczególne sejmiki województw ustalają kolegia sądów okręgowych.
Kandydat na obywatelskiego sędziego handlowego może zgłosić się samodzielnie lub zostać zgłoszony przez stowarzyszenia lub inne zarejestrowane organizacje społeczne lub zawodowe, których zadaniem statutowym jest działanie na rzecz wspomagania rozwoju gospodarczego (w tym przedsiębiorczości) z wyłączeniem partii politycznych, w terminie do dnia 30 czerwca ostatniego roku kadencji dotychczasowych obywatelskich sędziów handlowych. Do zgłoszenia dołącza się:
Sejmik województwa zwraca się do komendanta wojewódzkiego Policji lub Komendanta Stołecznego Policji o udzielenie informacji o kandydatach na obywatelskich sędziów handlowych.
Wybory obywatelskich sędziów handlowych odbywają się najpóźniej w listopadzie roku kalendarzowego, w którym upływa kadencja dotychczasowych obywatelskich sędziów handlowych.
Sejmik województwa przekazuje prezesom właściwych sądów okręgowych listę wybranych obywatelskich sędziów handlowych. Prezes sądu okręgowego wręcza obywatelskiemu sędziemu handlowemu zawiadomienie o wyborze i odbiera od niego ślubowanie, a następnie wpisuje obywatelskiego sędziego handlowego na listę obywatelskich sędziów handlowych, którzy mogą być wyznaczani do orzekania. Obywatelski sędzia handlowy otrzymuje legitymację służbową.
Pierwsze wybory obywatelskich sędziów handlowych odbędą się po upływie dwóch lat od roku, w którym ustawa wejście w życie.
Kadencja obywatelskich sędziów handlowych trwa pięć lat kalendarzowych następujących po roku, w którym dokonano wyborów, przy czym mandat obywatelskiego sędziego handlowego wybranego dodatkowo wygasa z upływem kadencji ogółu obywatelskich sędziów handlowych. Po upływie kadencji obywatelski sędzia handlowy może brać udział jedynie w rozpoznaniu sprawy rozpoczętej wcześniej z jego udziałem do czasu jej zakończenia.
Mandat obywatelskiego sędziego handlowego wygasa w razie:
Sejmik województwa, który wybrał obywatelskiego sędziego handlowego, może go odwołać na wniosek prezesa właściwego sądu okręgowego zaopiniowany przez kolegium tego sądu, w razie:
Przed podjęciem uchwały w sprawie wniosku o odwołanie obywatelskiego sędziego handlowego przewodniczący sejmiku województwa umożliwia wysłuchanie tego sędziego oraz jego udział w posiedzeniu właściwej komisji i w sesji sejmiku, na których taki wniosek będzie opiniowany i rozpoznawany.
Prezes właściwego sądu okręgowego zawiesza obywatelskiego sędziego handlowego w pełnieniu obowiązków w przypadku:
Obywatelski sędzia handlowy może być wyznaczony do udziału w 20 sprawach w ciągu kadencji, a za swą zgodą także w kolejnych sprawach, jednak nie więcej niż w 30 sprawach w ciągu kadencji.
Pracodawca zatrudniający obywatelskiego sędziego handlowego jest obowiązany zwolnić go od pracy na czas wykonywania czynności sędziego, przy czym liczba zwolnień w każdym roku nie może przekraczać 26 dni. Terminy zwolnień na wniosek przewodniczącego właściwego wydziału ustala prezes sądu okręgowego i zawiadamia o tym pracodawcę. Za czas zwolnienia od pracy obywatelski sędzia handlowy zachowuje prawo do świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.
Obywatelski sędzia handlowy otrzymuje dietę za czas wykonywania czynności sędziego: udziału w rozprawie, w naradzie nad wyrokiem lub sporządzenia uzasadnienia. Wysokość diety za jeden dzień pełnienia obowiązków wynosi 9% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego.
Obywatelski sędzia handlowy zamieszkały poza siedzibą właściwego sądu okręgowego otrzymuje dietę oraz zwrot kosztów przejazdu i noclegu według zasad ustalonych dla sędziów sądów powszechnych.
Projekt ustawy o OSH przewiduje także zmiany w kodeksie postępowania cywilnego, umożliwiające orzekanie obywatelskim sędziom handlowym w praktyce. W szczególności funkcję taką spełni dodany § 21 w art. 47 k.p.c., zgodnie z którym w pierwszej instancji sąd okręgowy w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego oraz dwóch obywatelskich sędziów handlowych rozpoznaje sprawy gospodarcze oraz inne sprawy z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należące do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw. Prezes sądu zarządza rozpoznanie takiej sprawy w składzie jednego sędziego w braku możliwości wyznaczenia obywatelskich sędziów handlowych albo na wniosek strony złożony nie później niż na tydzień przed rozpoczęciem pierwszej rozprawy albo w sprzeciwie od wyroku zaocznego.
Dodatkowo przepisy dotyczące wyłączania sędziów od rozpoznawania sprawy znajdą zastosowanie także w przypadku obywatelskich sędziów handlowych.
Obywatelscy sędziowie handlowi nie orzekają w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń.
Podczas, gdy ideę dopuszczenia obywateli do współdziałania w zakresie wymiaru sprawiedliwości należy ocenić pozytywnie, to proponowane rozwiązania dotyczące wprowadzenia pomysłu do porządku prawnego mogą skomplikować postępowanie cywilne. W szczególności zwrócić należy uwagę na fakt, że obywatelscy sędziowie handlowi działaliby w sądach okręgowych, rozpoznając sprawy należące w pierwszej instancji do tych sądów. W sprawach gospodarczych w przeważającej większości byłyby to zatem sprawy, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 75.000 zł. W proponowanych przez projektodawcę wymaganiach personalnych dotyczących kandydatów do pełnienia funkcji obywatelskiego sędziego handlowego nie znajduje się m.in. konieczność znajomości prawa (tak materialnego, jak i procedury), a nawet jeśli za takową uznać kryterium wykazania się „wiedzą w zakresie spraw gospodarczych lub innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do właściwości sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw”, to w oparciu o zaproponowaną treść ustawy, wiedza ta nie będzie weryfikowana. W konsekwencji do orzekania w sprawach o roszczenia przekraczające 75.000 zł mogą zostać dopuszczone osoby, które nie posiadają elementarnej wiedzy prawniczej. W połączeniu z nowym składem orzekającym w takich sprawach, tj. jeden sędzia oraz dwóch obywatelskich sędziów handlowych, mając na względzie fakt, że wyrok zapada większością głosów, może dojść do sytuacji, w której dwóch obywatelskich sędziów handlowych – działając w oparciu o własne poczucie sprawiedliwości – przegłosuje sędziego i wyrok zapadnie w oderwaniu od stanu prawnego. Kwestia ta powinna być poruszona w toku procedury legislacyjnej.
29 marca 2021 roku w Dzienniku Ustaw RP ukazało się Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z 25 marca 2021 roku (poz. 571) w sprawie przedłużenia terminu do złożenia zeznania o wysokości dochodu osiągniętego (straty poniesionej) i wpłaty należnego podatku przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych.
Na podstawie ww. Rozporządzenia przedłużono do 30 czerwca 2021 roku dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych termin do:
Jednocześnie do 30 czerwca 2021 roku przedłużono termin do złożenia zeznania o wysokości dochodu przez podatnika opodatkowanego po raz pierwszy ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych, jeśli pierwszy rok opodatkowania ryczałtem rozpoczął się w okresie od 1 stycznia do 1 marca 2021 roku.
29 marca 2021 roku do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o wyrównaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela (projektowi nie nadano jeszcze numeru druku). Głównym zamierzeniem projektodawcy jest rozszerzenie katalogu okoliczności uzasadniających dopuszczenie możliwości dochodzenia wyrównywania strat majątkowych, powstałych w następstwie ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela, o ograniczenie tych praw w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Zgodnie z założeniami projektodawcy, ustawa ma wejść w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od 14 marca 2020 roku.
Projekt zakłada wprowadzenie zasady, iż ustawę należy – oprócz stanu nadzwyczajnego (wojennego, wyjątkowego, klęski żywiołowej), stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii – stosować w sytuacji, gdy dojdzie do ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela, w szczególnym reżimie prawnym służącym odwróceniu lub umniejszeniu skutków szczególnych zagrożeń, niezależnie od rodzaju aktu prawnego jakim został wprowadzony, w następstwie czego pojawi się strata majątkowa.
W aktualnym stanie prawnym decyzję w sprawie odszkodowania wydaje wojewoda niezwłocznie, nie później niż w terminie trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie. Jeśli projektowane zmiany wejdą w życie, termin na wydanie decyzji będzie wynosił jeden miesiąc od dnia złożenia wniosku o odszkodowanie.
Projektodawca proponuje przedłużenie terminu przedawnienia roszczenia o odszkodowanie do dwóch lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o powstaniu straty majątkowej.
Projektodawca proponuje także wprowadzenie zwolnienia od opłaty od pozwu o odszkodowanie, wniesionego w związku z niezadowalającą decyzją wojewody w sprawie odszkodowania.
2 kwietnia 2021 roku do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz ustawy – Prawo przedsiębiorców (projekt nie posiada jeszcze numeru druku). Zgodnie z zamiarem projektodawcy, ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2022 roku.
Projekt przewiduje rozszerzenie definicji „pracownika”, zawartej w art. 2 kodeksu pracy. Obecnie pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Jeśli proponowane zmiany wejdą w życie, pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy będzie osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, a także, w zakresie regulowanym ustawą, osoba świadcząca pracę na podstawie innej umowy, w szczególności umowy o świadczenie usług, o ile wykonuje pracę osobiście, na stałe, przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, w wymiarze dobowym czasu odpowiadającym wymiarowi nie mniejszemu niż 1/2 etatu umowy o pracę.
Osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólnikowi spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez niego działalności gospodarczej, nie zatrudniającym pracowników, przyznane zostanie prawo do corocznego, nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 14 dni. Na czas tego urlopu możliwe będzie zawieszenie działalności gospodarczej.
19 lutego 2021 roku do Sejmu wniesiony został senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców (druk nr 1087).
Wskazaną nowelizacją Senat proponuje dodanie art. 18a w ustawie Prawo przedsiębiorców, w oparciu o który przedsiębiorca będący osobą fizyczną, niezatrudniający pracowników, który wykonuje działalność gospodarczą w sposób ciągły przez okres przekraczający 6 miesięcy, może w danym roku kalendarzowym, w jednym wybranym przez siebie miesiącu, opłacić składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne w wysokości obniżonej o 50%, z tytułu realizacji prawa do wypoczynku.
Z powyższego uprawnienia nie będą mogli skorzystać:
Warunkiem skorzystania z obniżenia składek jest dokonanie zgłoszenia zamiaru opłacenia obniżonej składki do 10 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym realizowane będzie prawo do wypoczynku. W zgłoszeniu należy przekazać informację o przychodzie z pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednich 6 miesiącach.
W przypadku skorzystania z ww. prawa, podstawa wymiaru składek nie ulega obniżeniu, ponieważ składki do pełnej wysokości finansować będzie budżet państwa za pośrednictwem ZUS.
NEWSLETTER Nr 33 marzec 2024 roku Malinowscy i Wspólnicy. Radcowie Prawni. Spółka partnerska Spis treści…
NEWSLETTER Nr 32 styczeń 2024 roku Malinowscy i Wspólnicy. Radcowie Prawni. Spółka partnerska Spis treści…
NEWSLETTER Nr 31, październik 2023 roku Malinowscy i Wspólnicy. Radcowie Prawni. Spółka partnerska Spis treści…
NEWSLETTER Nr 30, maj - wrzesień 2023 roku Malinowscy i Wspólnicy. Radcowie Prawni. Spółka partnerska…
NEWSLETTER Nr 29, kwiecień 2023 roku Malinowscy i Wspólnicy. Radcowie Prawni. Spółka partnerska Spis treści…
NEWSLETTER Nr 28, marzec 2023 roku Malinowscy i Wspólnicy. Radcowie Prawni. Spółka partnerska Spis treści…