25 sierpnia 2022 roku do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2544), potocznie zwany Polskim Ładem 3.0. Podczas trzeciego czytania na posiedzeniu Sejmu podjęto decyzję o uchwaleniu ustawy, która 19 września 2022 roku została przekazana Prezydentowi i Marszałkowi Senatu. Poniżej omówione zostaną najważniejsze ze zmian, które, co do zasady, mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku.

Modyfikacja i odroczenie wejścia w życie przepisów o minimalnym podatku dochodowym

Obecna regulacja przewiduje, iż podmiotami zobowiązanymi z tytułu minimalnego podatku dochodowego są spółki oraz podatkowe grupy kapitałowe, które w roku podatkowym, w ramach prowadzonej przez siebie działalności operacyjnej, poniosły stratę lub których udział dochodów w przychodach (tzw. wskaźnik rentowności) wyniósł nie więcej niż 1%. Podatek ten wynosi 10% podstawy opodatkowania.

Stosownie do projektowanych zmian wartość wskaźnika rentowności ma zostać zwiększona do 2%, zmianie ulegnie także dotychczasowa metoda jego wyliczania. Dodatkowo podatnik będzie uprawniony do wyboru podstawy opodatkowania, którą może stanowić kwota odpowiadająca 3% wartości uzyskanych przez niego przychodów lub kwota odpowiadająca 1,5% wartości uzyskanych przez niego przychodów powiększona o koszty pasywne.

Katalog podatników, którzy nie są zobowiązani do uiszczania minimalnego podatku dochodowego, zostanie rozszerzony o tzw. małych podatników, tj. podatników, których roczne przychody nie przekroczyły równowartości 2 000 000,00 euro, spółki komunalne, podatników, których wskaźnik rentowności w jednym z ostatnich trzech lat podatkowych wyniósł powyżej 2%, jak też o podatników, którzy zostali postawieni w stan upadłości, likwidacji lub objęci postępowaniem restrukturyzacyjnym.

Projekt przewiduje odroczenie wejście w życie przepisów o minimalnym podatku dochodowym do dnia 1 stycznia 2023 roku.

Uchylenie przepisów o tzw. „ukrytej dywidendzie”

Ukrytą dywidendę, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, miałaby stanowić wypłata zysku wspólnikom spółki, która – z uwagi na zaliczenie określonej płatności do kosztów uzyskania przychodu w spółce – w efekcie spowodowałaby zmniejszenie dochodu spółki. Kosztami uznawanymi za ukrytą dywidendę byłyby w szczególności takie koszty, których wysokość lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób uzależnione są od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku. Decyzja o uchyleniu regulacji w zakresie ukrytej dywidendy motywowana była powstałymi wątpliwościami interpretacyjnymi, mającymi związek z przepisami o cenach transferowych, jak również zbyt szerokim i nieprecyzyjnym określeniem przesłanek kwalifikujących poniesione koszty jako ukrytą dywidendę.

Wprowadzenie podwyższonych progów istotności dot. sporządzania cen transferowych w transakcjach rajowych

Ustawa o CIT operuje pojęciem tzw. progów istotności, po których przekroczeniu względem podatnika powstaje obowiązek do sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Progi istotności związane są z transakcjami rajowymi, tj. transakcjami z podmiotami z kraju stosującego szkodliwą konkurencję podatkową. Projektowane zmiany przewidują wprowadzenie podwyższonych progów istotności w wysokości odpowiednio: 2 500 000,00 zł dla transakcji finansowej i 500 000,00 zł w przypadku innej transakcji. Obecnie próg ten wynosi 100.000 zł niezależnie od rodzaju transakcji.

Zmiana przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem od przerzuconych dochodów

Przerzuconymi dochodami co do zasady są wszelkie koszty poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu powiązanego. Zgodnie z projektowanymi zmianami opodatkowane stawką w wysokości 19% będą wyłącznie koszty uzyskania przychodów. W świetle obowiązujących obecnie przepisów podmiot powiązany powinien być opodatkowany podatkiem dochodowym od całości osiąganych dochodów z efektywną stawką wynoszącą 14,25% lub mniej. Natomiast koszty, które zostały poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu powiązanego, powinny zostać zaliczone w jakiejkolwiek formie do jego kosztów uzyskania przychodów, odliczeniu od dochodu, podstawy opodatkowania lub od podatku lub też powinny zostać wypłacone przez ten podmiot np. w formie dywidendy i jednocześnie stanowić co najmniej 50% wartości uzyskanych przez ten podmiot przychodów. Nowe brzmienie przepisów określa przesłanki, które winny być spełnione przez podmiot powiązany w sposób bardziej precyzyjny. Mianowicie – podmiot ten powinien mieć siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uzyskiwać co najmniej 50% przychodów z tytułu określonych należności pasywnych oraz przenieść przychody, które uzyskał od polskiej spółki, w wysokości co najmniej 10% na inny podmiot.

Zmiany w podatku u źródła (WHT)

Oświadczenie płatnika podatku o posiadaniu dokumentów wymaganych przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania co do zasady uprawnia płatnika przez okres dwóch miesięcy do zaniechania poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłat dokonanych na rzecz podmiotu powiązanego, które w roku podatkowym płatnika przekroczyły kwotę 2 000 000 zł. Projektowane zmiany przewidują wydłużenie okresu ważności tego oświadczenia do ostatniego dnia roku podatkowego, w którym płatnik złożył takie oświadczenie. W efekcie płatnik będzie mógł nie stosować mechanizmu pay & refund do końca swojego roku podatkowego.

Zwolnienie z podatku dywidendy uzyskanej przez spółkę holdingową

Zasadniczym celem zmian dotyczących regulacji PSH jest wzrost jej atrakcyjności. Stosowanie do proponowanych zmian za krajową spółką zależną, oprócz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej, będzie mogła zostać uznana prosta spółka akcyjna. Dotychczasowe zwolnienie z podatku dochodowego 95% dywidendy uzyskanej przez spółkę holdingową zostanie zastąpione całkowitym zwolnieniem z podatku.

Rządowy program wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii.

Na czym polega rządowy program wsparcia przedsiębiorców?

29 września Sejm uchwalił ustawę o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024. Ustawa czeka na podpis Prezydenta.

Projektodawcy ustawy wskazują, iż w drodze uchwały Rada Ministrów miałaby możliwość wprowadzenia programów udzielania pomocy przedsiębiorcom. Program rządowy określałby przedsiębiorców uprawnionych do otrzymania pomocy w ramach danego programu, formy, kryteria, warunki i okres przyznania pomocy, sposób obliczania wysokości pomocy, maksymalną kwotę pomocy, zakres wniosku o udzielenie pomocy, termin i sposób składania wniosków o udzielenie pomocy, zasady i terminy rozliczania przez przedsiębiorcę pomocy.

Wskazano, że istotą rozwiązań ujętych w projekcie jest udzielenie wsparcia finansowego określonym grupom przedsiębiorców w związku z ponoszeniem przez nich dodatkowych kosztów wynikających ze wzrostu cen energii elektrycznej i gazu ziemnego.

Rada Ministrów będzie miała za zadanie wyznaczyć operatora programu rządowego spośród jednostek nadzorowanych lub podległych członkom Rady Ministrów, centralnych organów administracji rządowej lub spółek realizujących misję publiczną w rozumieniu przepisów o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Wyznaczony operator programu będzie wykonywał polecenia i rekomendacje ministra właściwego do spraw gospodarki w zakresie związanym z programem rządowym oraz udzielał, na każde żądanie ministra właściwego do spraw gospodarki, informacji związanych z realizacją programu rządowego.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy źródłem finansowania programów wsparcia zostanie nadwyżka finansowa zgormadzona w Funduszu Rekompensat Pośrednich Kosztów Emisji (FRPKE), oraz środki pochodzące z pożyczki z budżetu państwa, które w 2023 roku osiągną wysokość 5 mld zł.

Trudna sytuacja na rynku energii.

Jak podano na Towarowej Giełdzie Energii średnia cena gazu ziemnego w lipcu bieżącego roku wyniosła 824,4 zł/MWh i była o 380% wyższa niż rok wcześniej, a energia elektryczna w tym samym miesiącu o 198% więcej niż rok wcześniej, czyli kosztowała 1125,94 zł/MWh.

Aktualna sytuacja to pokłosie agresji Rosji na Ukrainę, od tego momentu postępuje gwałtowny wzrost cen surowców energetycznych. W Polsce odnotowano znaczący wzrost cen energii elektrycznej oraz gazu ziemnego względem roku 2021. Oczywiście te dynamiczne zmiany odbijają się negatywnie na przedsiębiorstwach przemysłowych. Część polskich firm, np. z branż ceramicznej czy hutniczej, już dziś zmuszona jest wstrzymywać produkcję części wyrobów. Biorąc pod uwagę wielkość przedsiębiorstw działających w tych branżach, często będących bardzo znaczącym zatrudniającym na lokalnym rynku pracy, obecna sytuacja na rynku energii może stanowić zagrożenie dla wielu tysięcy miejsc pracy.

Sposób przyznawania pomocy publicznej.

Zgodnie z artykułem 4 projektu ustawy z dnia o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024 pomoc publiczna będzie udzielana na wniosek przedsiębiorcy. Złożenie takiego wniosku jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na poddanie się kontroli w zakresie wysokości otrzymanej pomocy, spełnienia warunków do jej otrzymania oraz prawidłowości rozliczenia się z udzielonej pomocy.

W uzasadnieniu zaznaczono, że w przypadku, gdy łączna wysokość pomocy wynikająca z wniosków spełniających kryteria przyznania pomocy przekroczy maksymalny limit środków przeznaczanych na ich przyznanie, wysokość udzielonej pomocy zostanie proporcjonalne obniżona tak, aby łączna wysokość przyznanego wsparcia równa była maksymalnemu limitowi określonemu w programie wsparcia przedsiębiorców.

Umowa o przyznaniu pomocy publicznej.

Podstawą udzielenia pomocy stanie się umowa o udzielenie pomocy zawarta przez operatora programu, działającego w imieniu ministra właściwego do spraw gospodarki, z danym przedsiębiorcą. Umowa określać będzie między innymi warunki oraz wysokość udzielanej pomocy.

Zwrot rekompensat.

W sytuacji, gdy operator programu stwierdzi, iż pomoc została udzielona przedsiębiorcy bezpodstawnie, tenże przedsiębiorca będzie zobowiązany do zwrotu wszystkich środków pobranych, łącznie z odsetkami. Do egzekucji zwrotu pomocy zastosowanie będą miały przepisy ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Ocena skutków regulacji.

Celem wprowadzenia w życie niniejszej regulacji jest złagodzenie negatywnych skutków nagłego wzrostu cen energii. W opinii projektodawcy efektem łącznym wszystkich programów wsparcia przedsiębiorców będzie niski odsetek przedsiębiorstw w trudnej sytuacji finansowej.
Problem wielu przedsiębiorstw, które borykały się z widmem upadłości zostanie rozwiązany (według założeń). Program wsparcia przedsiębiorców ma pozwolić przede wszystkim na utrzymanie rentowności firm, miejsca pracy oraz zdolności produkcyjnych w okresie kryzysowym. Projektowana regulacja powinna wpłynąć na rynek pracy poprzez zabezpieczenie wielu miejsc pracy. Niemniej jednak szczegóły dotyczące programu pomocy określone zostaną w uchwale Rady Ministrów, a zatem ich ostateczny kształt i wymiar znany będzie na późniejszym etapie.

Limity pomocy.

Artykuł 19 projektu ustawy z dnia o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024 wprowadza limity wydatków przeznaczonych na realizację programów, które prezentują się następująco:

2022 r. – 5 079 416 000 zł;
2023 r. – 8 212 659 000 zł;
2024 r. – 4 136 240 000 zł.

Obowiązanym do monitorowania wykorzystania limitu wydatków będzie Minister właściwy do spraw gospodarki. Jeżeli dojdzie do sytuacji przekroczenia lub zagrożenia przekroczenia przyjętego na dany rok maksymalnego limitu wydatków, wprowadzony zostanie mechanizm korygujący, polegający na ograniczeniu wydatków przeznaczonych na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji programu rządowego.

Wrzesień 2022 rok

Zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw