Rząd złożył w Sejmie projekt ustawy nowelizującej między innymi kodeks spółek handlowych, proponując uregulowanie prawne kwestii związanych z grupami spółek.

Grupą spółek będziemy nazywać odtąd spółkę dominującą i spółkę lub spółki od niej zależne, kierujące się wspólną strategią gospodarczą w celu realizacji wspólnego interesu, uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi.

Projekt zakłada wprowadzenie zasady, że spółka dominująca oraz spółka zależna mają kierować się nie tylko interesem jednostkowym spółki, ale także interesem grupy spółek, o ile nie będzie to zmierzać do pokrzywdzenia wierzycieli lub wspólników mniejszościowych spółki zależnej.

Przepisy o grupie spółek nie znajdą zastosowania do spółek zależnych, będących spółkami publicznymi i spółkami w likwidacji bądź w upadłości.

Utworzenie grupy spółek

Co ciekawe, aby można było mówić o grupie spółek, nie wystarczy żeby istniała relacja zależności pomiędzy spółkami. Dodatkowo zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie) spółki zależnej będzie podejmowało uchwałę o uczestnictwie w grupie spółek ze wskazaniem spółki dominującej, zapadającej większością ¾ głosów. Spółka dominująca nie musi podejmować żadnej uchwały.

Informację o udziale w grupie spółki będą ujawniały w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Wiążące polecenia

Spółka dominująca będzie mogła wydawać spółce zależnej w formie pisemnej lub elektronicznej (pod rygorem nieważności) wiążące polecenie, dotyczące prowadzenia spraw spółki, jeśli jest to uzasadnione interesem grupy spółek.

Polecenie powinno zawierać oczekiwane zachowanie spółki zależnej, interes uzasadniający polecenie, spodziewane korzyści lub szkody spółki zależnej oraz przewidywany termin i sposób naprawienia takiej szkody.

Wykonanie takiego wiążącego polecenia wymaga uchwały zarządu spółki zależnej. Spółka zależna powinna odmówić wykonania polecenia, jeśli na skutek jego wykonania:

Spółka może stać się niewypłacalna
Istnieje obawa, że polecenie jest sprzeczne z interesem spółki i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną w okresie najbliższych dwóch lat (dotyczy wyłącznie spółki niebędącej spółką jednoosobową).

Umowa albo statut spółki zależnej może przewidywać także inne przesłanki odmowy wykonania polecenia. Skuteczność takich postanowień zależy od odkupienia przez spółkę dominującą udziałów albo akcji tych wspólników spółki zależnej, którzy nie zgadzają się na zmianę.

Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator spółki zależnej i spółki dominującej nie ponosi odpowiedzialności wobec spółki zależnej za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia.

Jedynym podmiotem odpowiedzialnym za szkodę wyrządzoną spółce zależnej na skutek wykonania wiążącego polecenia, jest spółka dominująca, chyba że nie ponosi winy. Jeśli spółka zależna jest spółką jednoosobową, to odpowiedzialność ograniczona jest do sytuacji, w której wykonanie polecenia skutkowało niewypłacalnością spółki zależnej.

Spółka dominująca, która na dzień wydania wiążącego polecenia dysponuje bezpośrednio lub pośrednio większością co najmniej ¾ głosów spółki zależnej, odpowiada wobec wspólnika tej spółki za obniżenie wartości przysługującego mu udziału, jeśli obniżenie było następstwem wykonania wiążącego polecenia.

Spółka dominująca będzie odpowiadać także wobec wierzyciel spółki zależnej, jeśli egzekucja przeciwko tej spółce okaże się bezskuteczna, chyba że spółka dominująca nie ponosi winy lub szkoda nie powstała na skutek wykonania wiążącego polecenia. Domniemywa się, że szkoda obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności.

Nadzór nad spółkami zależnymi

Rada nadzorcza (jeśli nie jest ustanowiona, to zarząd) spółki dominującej sprawuje stały nadzór nad realizacją interesu grupy spółek przez spółki zależne, chyba, że statut lub umowa spółki zależnej przewiduje inaczej.

Przymusowy odkup udziałów lub akcji

Maksymalnie raz w roku obrotowym wspólnicy, reprezentujący nie więcej niż 10% kapitału zakładowego spółki zależnej mogą żądać umieszczenia w porządku obrad zgromadzenia wspólników sprawy podjęcia uchwały o przymusowym odkupie ich udziałów lub akcji przez spółkę dominującą, która reprezentuje bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej.

Zgromadzenie wspólników spółki zależnej może także podjąć uchwałę o przymusowym wykupie udziałów (akcji) wspólników reprezentujących nie więcej niż 10% kapitału zakładowego przez spółkę dominującą, reprezentującą bezpośrednio co najmniej 90% kapitału. Umowa spółki zależnej może przewidywać, że uprawnienie wykupu przysługuje spółce dominującej posiadającej mniej niż 90% udziałów, jednak nie mniej niż 75%.

Ustanie uczestnictwa w grupie spółek

Spółka zależna przestaje być członkiem grupy spółek na skutek uchwały zgromadzenia wspólników, podjętej większością ¾ głosów bądź przez złożenie spółce zależnej przez spółkę dominującą oświadczenia o ustaniu uczestnictwa w grupie spółek.

Formalizacja uchwał zarządu

Obecnie uchwały zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie wymagają żadnej szczególnej formy. Projekt nowelizacji kodeksu spółek handlowych zakłada wprowadzenie obowiązku protokołowania uchwał zarządu, określając jednocześnie minimalną treść protokołu. Jeśli zmiany wejdą w życie, protokół taki będzie przypominał protokół zgromadzenia wspólników, zawierając porządek obrad, nazwiska obecnych członków zarządu i liczbę głosów oddanych na poszczególne uchwały, a także zdania odrębne oraz ich motywy. Protokół będzie podpisywał co najmniej członek zarządu prowadzący posiedzenie lub zarządzający głosowanie, chyba że umowa spółki lub regulamin zarządu stanowi odmiennie.

Podobne regulacje zostały wprowadzone do przepisów o prostej spółce akcyjnej oraz o spółce akcyjnej.

Poszerzenie uprawnień rady nadzorczej

Jeśli w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zostanie ustanowiona rada nadzorcza, to oprócz obowiązków ustawowych obowiązujących obecnie, rada będzie zobowiązana składać zgromadzeniu wspólników coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.

Dodatkowo w celu wykonania obowiązków rada nadzorcza będzie mogła żądać od zarządu, prokurentów, osób zatrudnionych w spółce sporządzenia lub przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki. Adresat żądania będzie obowiązany odpowiedzieć radzie nadzorczej w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia żądania.

Rada nadzorcza będzie mogła ustanawiać doraźne lub stałe komitety, składające się z członków rady nadzorczej, do pełnienia określonych czynności nadzorczych.

Umową spółki będzie można upoważnić radę nadzorczą do podjęcia uchwały w sprawie zbadania na koszt spółki określonego zagadnienia dotyczącego działalności spółki przez wybranego doradcę rady nadzorczej. Doradcą może być podmiot posiadający wiedzę i kwalifikacje niezbędne do zbadania takiej sprawy, zapewniający sporządzenie rzetelnego i obiektywnego raportu z badania.

Projekt zakłada formalizację organizacji posiedzeń rady nadzorczej. Posiedzenia zwoływane będą przez zaproszenia, w których należy oznaczyć dzień, godzinę, miejsce oraz proponowany porządek obrad, a także sposób wykorzystania środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Podczas posiedzenia rada może podejmować uchwały w sprawach nieobjętych porządkiem obrad, jeśli żaden z członków rady się temu nie sprzeciwi. Podobnie jak zgromadzenie wspólników, rada nadzorcza także może obradować bez formalnego zwołania, jeśli wszyscy członkowie wyrażą na to zgodę oraz nie zgłoszą sprzeciwu.

Dodatkowo, jeśli sprawozdanie finansowe spółki podlega badaniu, rada nadzorcza będzie obowiązana zawiadamiać biegłego rewidenta o terminie posiedzenia w przedmiocie oceny sprawozdań. Zawiadomienie powinno nastąpić z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Spółka powinna zapewnić uczestnictwo biegłego rewidenta lub innego przedstawiciela firmy audytorskiej w tym posiedzeniu.

Podobne regulacje zostały wprowadzone do przepisów o prostej spółce akcyjnej oraz o spółce akcyjnej.

Zmiany w relacji zarząd – rada nadzorcza w spółce akcyjnej

Zarząd w spółce akcyjnej będzie obowiązany do informowania rady nadzorczej (bez wezwania) o podejmowanych przez siebie uchwałach, sytuacji spółki, postępach w realizacji wyznaczonych kierunków rozwoju działalności spółki oraz transakcjach istotnie wpływających na sytuację majątkową spółki. Wskazane informacje powinny być przekazywane radzie nadzorczej na piśmie na każdym posiedzeniu. Statut może wyłączyć lub ograniczać wskazane obowiązki informacyjne.

Zawarcie przez spółkę akcyjną ze spółką dominującą, zależną lub powiązaną transakcji, której wartość zsumowana z transakcjami z tą samą spółką w okresie roku obrotowego przekracza 10% sumy aktywów spółki, wymaga zgody rady nadzorczej, chyba że statut stanowi inaczej.

Zmiany w ruchu drogowym

Nowe regulacje dot. kształcenia i zatrudniania kierowców zawodowych

14 października 2021 roku Sejm uchwalił ustawę nowelizującą ustawę o transporcie drogowym.

Od wejścia w życie nowelizacji, do wniosku o wydanie świadectwa kierowcy dołączać będzie trzeba dodatkowo kopię karty kwalifikacji kierowcy, wydaną w państwie członkowskim Unii Europejskiej z aktualnym wpisem kodu 95 albo kopię prawa jazdy wydanego w państwie UE z takim kodem. Dla przypomnienia tylko wskazujemy, że kod 95 w prawie jazdy stanowi potwierdzenie kwalifikacji kierowcy zawodowego.

Wprowadzono narzędzie zwane „profilem kierowcy zawodowego”, zawierające zestaw danych opisujących osobę ubiegającą się o wpis w prawie jazdy kodu 95, wydanie świadectwa kwalifikacji zawodowej i karty kwalifikacji kierowcy oraz wykonanie badań lekarskich i psychologicznych. Profil będzie konieczny do przystąpienia do uzyskania kwalifikacji kierowcy zawodowego.

Ustanowiony zostanie nowy dokument, zwany „kartą kwalifikacji kierowcy” potwierdzający uprawnienia do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy, dla osoby, której nie można wydać prawa jazdy z wpisem kodu 95.

Obecnie kierowca posiadający prawo jazdy kategorii D albo D+E do ukończenia 23. roku życia może być zatrudniony wyłącznie przy wykonywaniu regularnych przewozów osób na liniach komunikacyjnych na trasie nieprzekraczającej 50 km. Cenzus wieku zostanie w tym przypadku obniżony do 21 lat.

Nowe sytuacje, w których policjant zatrzyma prawo jazdy

Pod obrady Sejmu został przyjęty rządowy projekt ustawy zmieniającej prawo o ruchu drogowym.

Poszerzeniu ulegnie katalog sytuacji uzasadniających zatrzymanie przez policjanta prawa jazdy – prawo jazdy będzie zatrzymywane w razie wykonywania przewozu drogowego pojazdem wyposażonym w tachograf przez kierowcę nieposiadającego własnej, ważnej karty kierowcy lub wykresówki, posługiwania się przez kierowcę kartą lub wykresówką, która nie jest jego własną, bądź korzystania przez kierowcę z narzędzi umożliwiających przerabianie danych rejestrowanych przez tachograf.

Podwyższenie grzywien za wykroczenia drogowe

Powyższa ustawa zakłada także nowelizację kodeksu wykroczeń, podnosząc górną granicę grzywny za niektóre wykroczenia z 5.000 zł do 30.000 zł. Dotyczy to wykroczeń z Rozdziału XI przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji, czyli wszystkich wykroczeń drogowych. Warto zauważyć, że podwyższeniu ulegnie także maksymalna grzywna w postępowaniu mandatowym dotyczącym wykroczeń drogowych – do 5.000 zł.

Dodatkowo dolna granica grzywny, która będzie orzekana za nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu czy wyprzedzanie na pasach, wyniesie 1.500 zł. Podobnie w przypadku przekroczenia dopuszczalnej prędkości o ponad 30 km/h. Jeśli w ciągu dwóch lat przed dniem popełnienia wykroczenia sprawca był już prawomocnie ukarany za takie wykroczenie, grzywna nie może być niższa niż 3.000 zł. Naruszenie zakazu wyprzedzania będzie skutkowało grzywną nie niższą niż 1.000 zł, zaś ponowne naruszenie – 2.000 zł. Prowadzenie pojazdu bez uprawnień będzie karane grzywną nie niższą niż 1.000 zł oraz obligatoryjnym zakazem prowadzenia pojazdów.

W postępowaniu mandatowym maksymalna grzywna za niewskazanie na żądanie uprawnionego organu, komu powierzyło się pojazd do kierowania lub używania, wyniesienie 8.000 zł.

Jeśli ukarany uiści kwotę wynikającą z mandatu bezpośrednio funkcjonariuszowi, który ją nałożył, wysokość grzywny ulegnie obniżeniu o 10%.

Więcej punktów karnych i wydłużenie okresu, po którym punkty się „zerują”

Maksymalna liczba punktów karnych za jedno naruszenie zostanie podwyższona z 10 do 15 punktów. Informacja o liczbie punktów nie będzie już usuwana po 1 roku od dnia uprawomocnienia się kary, a po upływie dwóch lat, pod warunkiem uiszczenia grzywny. Jeśli kierowca nie odmówi przyjęcia mandatu, punkty mogą być usunięte po upływie roku od dnia naruszenia.

Stawki ubezpieczeń pojazdów zależne od wykroczeń popełnianych przez właścicieli

Zakłady ubezpieczeń będą otrzymywać i przetwarzać informacje o naruszeniach przez kierowców zasad ruchu drogowego i liczbie otrzymanych punktów karnych na cele wyceny i zawierania umów ubezpieczeniowych.

eTIR – szybsza procedura celna

W podjętej przez ONZ Konwencji celnej dotyczącej międzynarodowego przewozu towarów w zastosowaniem karnetów TIR wprowadzono nową procedurę – tak zwaną „procedurę eTIR”, realizowaną w drodze elektronicznej wymiany danych, stanowiącą odpowiednik karnetu TIR.

Jeśli zmiany zostaną przyjęte przez państwa ONZ, posiadacz karnetu TIR będzie mógł zgłosić zamiar objęcia towarów nową procedurą. Od momentu przyjęcia tego zgłoszenia przez właściwe organy, eTIR będzie stanowił prawny odpowiednik przyjętego karnetu TIR.

Docelowo nowa regulacja ma skrócić procedury celne na graniach państw.

Okresowe obniżenie stawek na drogach płatnych

Rozporządzeniem Rady Ministrów okresowo zmienione zostały stawki opłaty elektronicznej za przejazd 1 kilometra drogi krajowej lub jej odcinka klasy A, S, GP i G – do 70 % stawek. Dotyczy to autostrad (A – m.in. A1, A4), dróg ekspresowych (S – m.in. S1) i wybranych dróg krajowych (GP i G). Obniżenie obowiązuje w dniach od 1 października 2021 roku do 31 grudnia 2021 roku.

Doręczenia wezwań do zawarcia umów o PPK przez PUE ZUS

Nowelizacją Tarczy ustawodawca wprowadził – w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz w okresie roku od ich ustania – możliwość doręczania wezwań o zawarcie umowy o zarządzanie Pracowniczymi Planami Kapitałowymi przez system teleinformatyczny udostępniany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (PUE ZUS).

Tak doręczone wezwanie uznaje się za skuteczne w momencie odbioru przez adresata bądź po upływie 14 dni od dnia umieszczenia wezwania na profilu informacyjnym, jeśli wezwanie nie zostanie odebrane.

W związku z powyższym zachęcamy do regularnego sprawdzania swojego profilu na Platformie Usług Elektronicznych ZUS.

Przedawnienie rekompensaty za koszty odzyskiwania należności

30 września 2021 roku Sąd Najwyższy w sprawie III CZP 37/20 podjął Uchwałę, na mocy której określił, że roszczenie o rekompensatę za koszty odzyskiwania należności, opartego na ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, określany jest na podstawie ogólnych przepisów o przedawnieniu, tj. art. 118 Kodeksu cywilnego, a nie na podstawie terminu przedawnienia przewidzianego dla świadczenia głównego.

Oznacza to, że rekompensata, wynosząca od 40 do 100 euro (w zależności od wartości świadczenia), przedawniać się będzie z upływem trzech lat od dnia wymagalności (czyli od dnia nabycia uprawnienia do odsetek). Jest to o tyle ciekawe, że może prowadzić do sytuacji, w której roszczenie główne przedawniać się będzie wcześniej, niż roszczenie o zapłatę rekompensaty – taka sytuacja będzie miała miejsce na przykład w przypadku umowy sprzedaży (roszczenia z umowy sprzedaży przedawniają się bowiem z upływem dwóch lat).

Podwyższenie minimalnego wynagrodzenia

Od 1 stycznia 2022 roku minimalne wynagrodzenie za pracę będzie wynosić 3.010 zł, zaś minimalna stawka godzinowa – 19,70 zł.

Październik 2021 rok

Spis treści

Zmiany w prawie spółek handlowych

Nowe prawo holdingowe